Dwukropek należy do znaków interpunkcyjnych, jest oznaczony za pomocą dwóch kropek, jednej na dole, drugiej zaś na górze (:), występuje w środku zdania i jest używany w celu przytaczania wypowiedzi, cytatów, tytułów, fragmentów z książek, czyjejś mowy oraz do wyliczania itp. Dwukropka nie należy stosować w celu dzielenia poszczególnych członów zdania, lecz w celu wyodrębnienia, podkreślenia danej frazy.
Dwukropka używamy:
1. Przed mową niezależną oraz przed cytatami:
Przykłady:
- Fragment refrenu brzmiał: "To już minęła, ten klimat, ten luz, Ci wspaniali ludzie, nie powrócą, nie powrócą już".
- "Dzisiaj Glen przyszedł do nas i oznajmił: - Chciałbym wam coś pokazać".
2. Przed wyjaśnieniem poprzedzonym ogólną wypowiedzią oraz przed wyliczeniem:
Przykłady:
- "Choć intensywność może zmieniać się w zależności od osoby, możesz być pewien, że wszyscy, których spotkasz, będą kierowali się dwoma podstawowymi pragnieniami: potrzebą czucia się bezpiecznie i pewnie oraz potrzebą czucia się panami sytuacji".
- "W ramach ćwiczenia: kiedy następnym razem zadzwoni do ciebie telemarketer, zapisz zadawane przez niego pytania".
- Dziś w sklepie kupiłam: świeże warzywa, owoce, mięso oraz sery.
- W ogrodzie zasadziłam: róże, tulipany, bratki i malwy.
3. W celu oddzielenia od zdania nadrzędnego uzupełniającego zdanie podrzędne:
Przykłady:
- To oczywiste, że bocian nie jest ssakiem lecz ptakiem: przecież nie umie pływać.
4. Nie stawiamy go wtedy, gdy wymieniamy jedynie dwa wyrazy bądź wyrażenia połączone spójnikiem i:
Przykłady:
- W piątek wieczorem w telewizji lecą tylko teleturnieje i reklamy.
- Moje ulubione kolory to czerwony i zielony.
5. Przed wyrazami typu: innymi słowy, słowem:
Przykłady:
- Ania nie odrobiła dziś pracy domowej, innymi słowy: nie wywiązała się ze swoich szkolnych obowiązków.
- Jej suknia uszyta była z jedwabiu, miała złote nici i fantastyczne koronki, słowem: przepiękna.
6. Przed przydawkami rzeczowymi w postaci wyjaśniającego równoważnika zdania:
Przykład:
- Jej cel przewodni: studia medyczne, na które dostała się za pierwszym razem.
7. Kiedy w zdaniu występuje podmiot szeregowy oraz orzeczenie w liczbie mnogiej a także kiedy występuje całkowite wyliczenie:
Przykład:
- Do nieodmiennych części mowy należą: spójnik, przyimek, przysłówek.
8. Nie stawiamy go wtedy, gdy orzeczenie jest w postaci liczby pojedynczej, wówczas mamy do czynienia z wyliczeniem przykładowym:
Przykład:
- Do nieodmiennych części mowy należy spójnik, przyimek i przysłówek.