Przydawka – stanowi określenie rzeczownika, odpowiada na pytania:
– jaki? – jaka? – jakie?
– który? – która? – które?
– czyj? – czyja? – czyje
– ile? – czego? – z czego?
1. Przydawka może być wyrażona:
- rzeczownikiem
Przykłady:
kolorowa sukienka (jaka?)
mały dekolt (jaki?)
brudne buty (jakie?)
- przymiotnikiem
Przykłady:
Rzeka Odra (jaka?)
- zaimkiem przymiotnym
Przykłady:
jej książka (czyja?)
mój list (czyj?)
nasza historia (czyja?)
- liczebnikiem
Przykłady:
pierwsze wezwanie (które?)
dwa długopisy (ile?)
- imiesłowem przymiotnikowy czynny
Przykłady:
gotujący kucharz
idąca babcia
śpiewający piosenkarze
- imiesłowem przymiotnikowym biernym
Przykłady:
rozwiązane zadanie (jaki?)
przeczytana książka (jaka?)
namalowane pejzaże (jakie?)
2. Wyróżniamy następujące rodzaje przydawki:
- Przydawka rzeczowna
Przykłady:
Dogadałem się z ze specjalistą weterynarzem. (jakim?)
Nowe Miasto położone jest nad rzeką Pilicą. (jaką?)
- Przydawka przymiotna
Przykłady:
Nagraliśmy piękny film. (jaki?)
Dotarliśmy na miejsce o piątej. (której?)
Napisała fascynującą powieść. (jaką?)
- Przydawka przyimkowa
Przykłady:
Na półce leży szalik w paski. (jaki?)
Na deser zamówiłem budyń z truskawkami. (jaki?)
Nałożyłam garsonkę w prążki. (jaką?)
- Przydawka dopełnieniowa
Przykłady:
Mąż Kasi gra w piłkę nożną. (czyj?)
Geneza świata niezmiernie mnie ciekawi. (czyja?)
Utwór Bacha bardzo mnie inspiruje. (czyj?)
3. Przydawka może w zdaniu stanowić określenie:
- Podmiotu
Przykłady:
Kwitnące kwiaty pięknie pachną. (jakie?)
Piękna torebka kosztuje krocie. (jaka?)
Śpiewające ptaki budzą mnie. (jakie?)
Silna argumentacja uderzyła w przeciwnika. (jaka?)
Mocny gracz wygrał rundę. (jaki?)
Piękna kobieta zaszła mi drogę. (jaka?)
- Dopełnienia
Przykłady:
Biegłem z moją dziewczyną. (czyim?)
Grałem z jej bratem w piłkę. (czyim?)
Jechałem jego samochodem w podróż. (czyim?)
- Okolicznika
Przykłady:
Wybieram się na świetną imprezę. (jaką?)
Buduję dobry dom. (jaki?)
4. Wypowiedzenia złożone z podrzędnym przydawkowym.
Przydawka zdania nadrzędnego jest zastąpiona zdaniem podrzędnym, które odpowiada na pytania przydawki: jaki?, jaka?, jakie?, który?, która?, które?, czyj?, czyja?, czyje?, ile?, czego?, z czego?.
Kalendarz (1a), który otrzymałem od babci (2), okazał się przydatny.(1b)
P: Który kalendarz okazał się przydatny?
O: (Ten), który otrzymałem od babci.
Dostałem informację (1N), że mój idol wygrał. (2P)
P: Jaką informację dostałem?
O: (Taką), że mój idol wygrał.