Liczebnik - jest odmienną częścią mowy, oznacza liczbę, ilość lub kolejność. Odpowiada na pytania:
- Ile?
- który z kolei?
1. Liczebniki dzielą się na: główne, porządkowe, ułamkowe, zbiorowe oraz nieokreślone.
Liczebniki główne
dwa, cztery, sto, tysiąc, trzysta, milion
Liczebniki porządkowe
pierwszy, trzynasty, dwudziesty, setny, tysięczny
Liczebniki ułamkowe
pół, trzy czwarte, półtora, jedna druga, dwie trzecie
Liczebniki zbiorowe
dwoje, troje, czworo, pięcioro, dziewięcioro
Liczebniki nieokreślone
niewiele, wiele, kilkadziesiąt, kilkaset, kilka
Liczebniki zbiorowe odmieniają się przez przypadki:
- Mianownik: pięcioro dzieci
- Dopełniacz: pięciorga dzieci
- Celownik: pięciorgu dzieciom
- Biernik: pięcioro dzieci
- Narzędnik: pięciorgiem dzieci
- Miejscownik: pięciorgu dzieci
2. Odmiana liczebników przez rodzaje.
Liczba pojedyncza
jeden mężczyzna - rodzaj męski
jedna kobieta - rodzaj żeński
jedno dziecko - rodzaj nijaki
Liczba mnoga
trzej mężczyźni - rodzaj męski
trzy kobiety - rodzaj żeński
troje dzieci - rodzaj nijaki
3. Liczebniki mogą być w zdaniu:
- podmiotem
Przykłady:
Północ wybiła na zegarze.
Czwarta minęła przed chwilą.
- przydawką
Przykłady:
Trzy łodzie odpłynęły.
Dwie pary rozstały się.
- dopełnieniem
Przykłady:
Otrzymałem cztery z dwoma plusami.
- orzecznikiem (w orzeczeniu imiennym)
Przykłady:
Kuba będzie trzeci.
Krzysztof będzie pierwszy.
4. Liczebniki z uwagi na ich budowę możemy podzielić na proste oraz złożone.
Liczebniki proste
dwa, trzy, sześć, osiem, dziesięć
Liczebniki złożone
dwadzieścia cztery, pięćdziesiąt osiem, czterdzieści pięć, milion pięćset dwadzieścia dwa, przysiąc siedemset trzydzieści trzy