znak zapytania

Imiesłów

Imiesłowy w języku polskim tworzymy zawsze od czasowników i dzielimy na odmienne (przysłówkowe) oraz na nieodmienne (przymiotnikowe).

1. Imiesłowy przymiotnikowe

IMIESŁOWY PRZYMIOTNIKOWE
CZYNNE BIERNE
- tworzymy od tematu 3. osoby liczby mnogiej, czasu teraźniejszego czasowników niedokonanych:
pisz – ąc

za pomocą przyrostka:
– ąc

z końcówkami przymiotnikowymi:
-y, -a, -e, -ego, -ej, itd.
- tworzymy od tematu czasu przeszłego lub teraźniejszego czasowników przechodnich:
pisa – łem

za pomocą przyrostków:
- n
- on
- t

z końcówkami przymiotnikowymi:
-y, -a, -e, -ego, -ej, itd.
pi – szą – cy
myśl – ąc – a
maluj – ją – ca

piszący
myśląca
malująca
pisa – n – y
kupio – n – a
ukry – t – e

pisany
obłożona
ukryte
Imiesłowy przymiotnikowe mają właściwości czasowników i przymiotników, oznaczają czynność lub stan, ale odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje.
ODMIENNE

2. Imiesłowy przysłówkowe

IMIESŁOWY PRZYSŁÓWKOWE
WSPÓŁCZESNE UPRZEDNIE
- tworzymy od tematu 3. osoby liczby mnogiej, czasu teraźniejszego czasowników niedokonanych:
rysuj – ą

za pomocą przyrostka:
– ąc

gotuj-ąc
maluj-ąc
wołaj-ąc
- tworzymy od tematu czasu przeszłego czasowników dokonanych:
napisa – łem

za pomocą przyrostków:
– wszy
– łszy

zobaczy – wszy
doszed – łszy
robiąc
wołając
myśląc
idąc
tańcząc
naprawiwszy
zjadłszy
zrobiwszy
usiadłszy
przyjechawszy
Imiesłowy przysłówkowe mają właściwości czasowników, oznaczają czynność lub stan, podobnie jednak jak przysłówki pozostają nieodmienne.
NIEODMIENNE

Imiesłów na -ąc zastępuje zdanie podrzędne z tym samym podmiotem co zdanie główne i oznacza czynność równoczesną np. wychodząc z domu, zaczął padać deszcz (ale kiedy wychodził z domu, zaczął padać deszcz).

Imiesłów na -wszy, -łszy oznacza czynność nierównoczesną z czynnością orzeczenia, a odnosi się do tego samego podmiotu np. przyszedłszy do domu, zapalił w piecu, nie przychodząc do domu, zapalił w piecu, nie napaliwszy zrobiło się ciepło, ale kiedy napalił, zrobiło się ciepło.